Rodzaje rozwodów i ich konsekwencje

Rozwód z orzeczeniem o winie

Stosowanie do przepisów prawa rodzinnego małżonkowie zobowiązani są do zgodnego współdziałania dla dobra założonej rodziny poprzez wspólne pożycie, wzajemną pomoc, wierność, wszelkie inne formy współdziałania niezbędne z punktu widzenia dobra rodziny oraz w zakresie sił i możliwości zarobkowych, i majątkowych do zaspokajania potrzeb rodziny, również poprzez osobiste starania na rzecz wychowania dzieci oraz pracę we wspólnym gospodarstwie domowym. Wskazane obowiązki małżonków są obowiązkami elementarnymi, stanowiącymi trzon funkcjonowania małżeństwa. Naruszenie tych obowiązków może skutkować orzeczenie rozwodu z winy małżonka, który dopuścił się naruszenia obowiązków małżeńskich.

Dla ustalenia zawinienia danego małżonka w rozkładzie pożycia małżeńskiego, koniecznym będzie ustalenie po stronie danego małżonka obiektywnie ujmowanej winy. Przepisy nie definiują wprost za jakie zachowania małżonka będzie można mu przypisać winę podczas postępowania rozwodowego. Przykładami, które mogą być uznane za zawinione przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego są:

zdrada
przemoc fizyczna i psychiczna
zaniedbywanie rodziny
nie przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny
brak współdziałania w prowadzeniu domu i wychowaniu dzieci
odmowa współżycia
niechęć do podjęcia pracy zarobkowej pomimo istnienia takiej możliwości.

Podkreślić należy, iż uzyskanie orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa z wyłącznej winy jednego z małżonków jest bardzo trudne. Przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego nie wprowadzają możliwości stopniowania winy małżonków. Oznacza to, iż jeżeli w toku postępowania zostanie wykazane, że np. jedno z małżonków jest winne w 95%, a drugie w 5%, to Sąd uzna, iż rozkład pożycia nastąpił z winy obu stron. Aby uzyskać rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie jednego z małżonków należy udowodnić w postępowaniu sądowym, że dany małżonek jest wyłącznie winny i tylko on swoim postępowaniem przyczynił się do rozpadu pożycia małżeńskiego.

Poza poczuciem sprawiedliwości, orzeczenie winy wyłączenie jednego z małżonków może nieść za sobą także inne korzyści. Małżonek nieponoszący winy w rozkładzie pożycia będzie, będzie miał możliwość żądania od małżonka wyłącznie winnego, alimentów mających na celu wyrównanie jego dotychczasowej stopy życiowej, jeżeli w związku z rozwiązaniem małżeństwa popadnie on w niedostatek. Obowiązek alimentacyjny ustalony na tej podstawie nie jest ograniczony w czasie i trwa aż do śmierci któregoś z małżonków, bądź ponownego zawarcia małżeństwa przez małżonka nieponoszącego winy w rozkładzie pożycia.

Ponadto należy pamiętać o tym, iż małżonek wyłącznie winny, co do zasady, będzie zobowiązany do zwrotu drugiej stronie wszystkich poniesionych przez nią kosztów procesu, w tym kosztów zatrudnienia radcy prawnego czy adwokata.

Rozwód z orzeczeniem winy obu stron

Przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego nie wprowadzają możliwości stopniowania winy małżonków. Oznacza to, iż jeżeli w toku postępowania zostanie wykazane, że np. jedno z małżonków jest winne w 95%, a drugie w 5%, to Sąd uzna, iż rozkład pożycia nastąpił z winy obu stron. Z uwagi na brak stopniowania winy przez Sąd, najczęściej dochodzi do orzeczenia rozwodu z winy obu stron. W tym wypadku nadal istnieje możliwość zażądania od drugiego małżonka zasądzenia alimentów na swoją rzecz, ale tylko jeżeli żądający wykaże, że znajduje się w niedostatku.

Rozwód bez orzekania o winie

Sąd może orzec rozwód bez orzekania o winie jedynie na zgodny wniosek stron. A zatem obie strony muszą zgodnie oświadczyć, iż wnoszą o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie. Taka forma jest zazwyczaj najmniej bolesną formalnego zakończenia związku małżeńskiego, albowiem pozwala na uniknięcie kilkuletniego procesu, angażowania świadków i „publicznego prania brudów”. Podczas orzekania Sąd nie będzie dociekał kto ponosi winę za rozpad związku małżeńskiego, a jedynie będzie chciał poznać przyczyny, dla których strony żądają rozwodu. Najczęstszą przyczyną jaką się wówczas wskazuje jest „niezgodność charakterów i aspiracji życiowych”. Przy dobrze przygotowanej sprawie i złożeniu poprawnie sporządzonego pozwu oraz odpowiedzi na pozew, rozprawa rozwodowa może trwać raptem kilkanaście minut. Wskazać także należy, iż jest to najtańsza opcja zakończenia małżeństwa, bowiem Sąd zwróci stronie, która uiściła opłatę od pozwu, połowę tej opłaty i zobowiąże stronę przeciwną, do zwrotu połowy pozostałej części opłaty. Zatem każda ze stron poniesie opłatę w wysokości 150,00 zł. Brak orzeczenia o winie absolutnie nie wyklucza możliwości domagania się alimentów na zasadach jak przy orzeczeniu o winie obu stron, z tym tylko zastrzeżeniem, że obowiązek alimentacji wygasa z upływem 5 lat od dnia ich prawomocnego orzeczenia. Na marginesie należy wskazać, iż brak orzekania o winie nie wyklucza orzekania przez sąd rozwodowy o innych elementach takich jak: władza rodzicielska nad dziećmi, kontakty z dziećmi czy alimenty dla dzieci.