Rozwód - podstawowe informacje
Rozwód to rozwiązanie małżeństwa przez sąd na wniosek jednego lub obojga małżonków. Rozwodu w Polsce może udzielić tylko sąd. Oznacza to, iż nie można się w Polsce rozwieść poprzez „podpisanie papierów rozwodowych”. Konieczne jest złożenie pozwu rozwodowego we właściwym sądzie. Kluczowe informacje o rozwodzie znajdziemy w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Wyróżniamy cztery orzeczeń rozwodowych: rozwód z orzekaniem o winie jednego z małżonków, rozwód z winy obojga małżonków, rozwód bez orzekania o winie (za porozumieniem stron) oraz rozwód z ustaleniem, iż żaden z małżonków nie ponosi winy.
Orzeczenie rozwodu pomiędzy małżonkami będzie możliwe, jeśli doszło pomiędzy nimi do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Rozkład pożycia jest zupełny, gdy nie istnieje już między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza. Natomiast trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego występuje wtedy, gdy dane okoliczności sprawy oraz doświadczenie życiowe pozwalają przyjąć, że powrót małżonków do pożycia nie nastąpi.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje także negatywne przesłanki rozwodu. Zgodnie z art. 56 § 2 KRO rozwód jest niedopuszczalny w sytuacji w której wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci, bądź jeżeli z innych przyczyn orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Ponadto orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne w wyniku żądania zgłoszonego przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, jeżeli drugi z małżonków na rozwód nie wyraża zgody, chyba że odmowa zgody na rozwód pozostawałaby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.
Stosowanie do przepisów prawa rodzinnego małżonkowie zobowiązani są do zgodnego współdziałania dla dobra założonej rodziny poprzez wspólne pożycie, wzajemną pomoc, wierność, wszelkie inne formy współdziałania niezbędne z punktu widzenia dobra rodziny oraz w zakresie sił i możliwości zarobkowych, i majątkowych do zaspokajania potrzeb rodziny, również poprzez osobiste starania na rzecz wychowania dzieci oraz pracę we wspólnym gospodarstwie domowym. Wskazane obowiązki małżonków są obowiązkami elementarnymi, stanowiącymi trzon funkcjonowania małżeństwa.
Co należy zrobić, aby rozpocząć sprawę rozwodową?
W celu wszczęcia sprawy rozwodowej konieczne jest złożenie pozwu z żądaniem orzeczenia rozwodu do właściwego sądu. Co do zasady sądem właściwym do rozpoznania sprawy będzie Sąd Okręgowy właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania małżonków, jeśli choć jeden z małżonków nadal ma w tym okręgu miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.
Ile kosztuje sprawa rozwodowa?
Stała opłata od złożenia pozwu rozwodowego wynosi 600 zł. Opłatę tę wnieść należy do właściwego sądu.
W zależności od przebiegu sprawy należy się liczyć również z tym, że strony mogą ponosić koszty związane z przeprowadzaniem poszczególnych dowodów (np. opinii biegłych).
Jeśli stronę w postępowaniu będzie reprezentować pełnomocnik – radca prawny lub adwokat, kwestia wynagrodzenia pełnomocnika ustalana jest indywidualnie z każdym klientem. Ponadto konieczne będzie uiszczenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
W wyjątkowych przypadkach istnieje także możliwość złożenia wraz z pozwem wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części – należy wówczas załączyć do pozwu oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym. Zwolnienie od kosztów sądowych nie jest zwolnieniem od zwrotu kosztów pełnomocnika procesowego strony przeciwnej w razie przegranej w procesie.
Zasadą postępowania cywilnego jest, że strona przegrywająca ponosi koszty procesu. Jeżeli jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego za rozkład pożycia małżeńskiego, to na żądanie małżonka niewinnego będzie on musiał zwrócić wszystkie koszty postępowania.
Istotna informacja! Jeżeli doszło do rozwodu bez orzekania o winie, połowa (300 zł) z opłaty stałej od pozwu (600 zł) zostanie powodowi zwrócona przez sąd, zaś druga strona będzie musiała zwrócić powodowi 150 zł. Pozostałe koszty procesu będą podzielone po połowie, a koszty pełnomocników każda ze stron poniesie we własnym zakresie.